Birkaç hafta önce, Hıncal Uluç Sabah gazetesindeki köşesinde özel tiyatroların yaşadığı seyirci kriziyle ilgili bir yazı yazmıştı. Nedim Saban’ın şu değerlendirmesine karşı çıkıyordu: “Haldun Dormen, seyirciyi dolaptan kız çıkarmaya alıştırdı. Her tiyatrodan bu beklenmeye başladı. Biz de bir ara bu tuzağa düştük. Ama tiyatro seyircisinin azalmasında bu basmakalıp işlerin payı büyük...” Hıncal Uluç 1960'lı yılların Türkiye'sinde bulvar komedilerinin yayılmasına ön ayak olan Haldun Dormen'i savunurken, tiyatro seyircisinin oluşturulmasında ve seyircinin derinlik sahibi tiyatro oyunlarına yöneltilmesinde bulvar komedilerinin önemli rol oynadığını belirtiyor. Seyirci kaybına esas olarak anti-burjuva tiyatro hareketinin yol açtığını da ekliyor: "Bu "Epik Devrim" döneminde gençlerin gerçek tiyatroya gitmeleri “Burjuva eğlencesi".
Yunanca 'dramaturgia' kelimesi bir dram yapıtı oluşturmak anlamına geliyor. Fransızca'da 'dramaturgie' deniliyor ve Türkçe'ye Fransızca telaffuzuyla giriyor: Dramaturji. Zana Farkinî'nin hazırladığı ve İstanbul Kürt Enstitüsü tarafından yayınlanan Türkçe-Kürtçe Süzük’te 'dramaturji'nin karşılığı olarak şu kelimeler öneriliyor: Dramnivîsî, dramaturjî, leyznivîsî. “Dramnivîsî” Türkçeye 'dram yazımı', ' leyznivîsî' ise 'oyun yazımı' olarak çevrilebilir.
Zaman zaman prova çalışmalarını ve son olarak genel provasını izlediğim, Teatra Jiyana Nû tarafından sahnelenen "Ta"nın, post-absürd akımlarını çağrıştıran bir yapıya sahip olduğunu 2000'de Yeni Gündem gazetesine yaptığım haberde belirtmiştim.
Türkiye'de 1980 sonrasında amatör sanat faaliyetlerinin aşın gerilediği bir dönem yaşandı. Doksanlı yıllara doğru 12 Eylül darbesinin ağırlığı hafiflemeye başlarken amatör sanat faaliyetlerinde yeniden bir canlanma başladı. Canlanma kalıcı olamadı.
Dost Kitabevi tarafından Türkçeye çevrilip yayınlanması beklenen Patrice Pavis'nin Tiyatro Sözlüğünde, kültürlerarası tiyatrodan (theatre interculturel) 'açıkça tanımlanmamış bir kategori' olarak söz edilir. Yazara göre kültürlerarası tiyatro hâlihazırda bir eğilim veya oluşum halinde bir harekettir.
MKM Tiyatro Birimi tarafından Erdal Ceviz'in rejisiyle yeniden yorumlanan Hüseyin Kaytan'ın 'Ta' oyununun ilk gösterimi Avrupa'da yapılacak.
Sahnede kültürlerarası ifadeyi zorlu hale başlıca faktör sözdür. Söz öne çıktığı ölçüde, o dili bilmeyenler için sahne yapıtının algılanması olanaksız hale gelir. Fakat bir sahne ya da bedensel devinim, müzik ve görüntü ağırlık kazanmaya başladığında algılama olanakları genişler.
Teatra Jiyana Nu daha önce sergilediği, Hüseyin Kaytan'ın yazdığı 'Ta' oyununu Erdal Ceviz'in rejisiyle sahneleyecek. Oyun önce yurtdışında gösterilecek.
Geçen haftaki yazımda film öğesinin gösteri içinde eklektik durmamasının önemli olduğunu, aksi takdirde tiyatroda film kullanımının salt göz boyamaya hizmet edebileceğini belirtmiştim. Gösteride film öğesine…
Geçen haftaki yazımda film öğesinin gösteri içinde eklektik durmamasının önemli olduğunu, aksi takdirde tiyatroda film kullanımının salt göz boyamaya hizmet edebileceğini belirtmiştim. Gösteride film öğesine yer verildiğinde, 'sinetiyatro' denilebilecek bir durum yerine sinema ve tiyatroyu kabaca yan yana getiren eğilimler ortaya çıkabilir.
Turkish